Şarbon Bulaşıcı mıdır? Şarbon Neden Kaynaklı Olur?

Şarbon, bacillus anthracis isimli bakteriyel bir etkenle oluşan enfeksiyon hastalığıdır. Şarbon, zoonotik bir hastalıktır. Şarbon etkeni genelde ot yiyen hayvanlarda sık bir şekilde enfeksiyona neden olmaktadır. Gün geçtikçe hasta sayısı azalmasına rağmen şarbon günümüzde hala güncelliğini korumaktadır. Asya, Afrika ve Latin Amerika gibi ülkelerde dönem dönem endemik olarak görülmektedir. Peki şarbon nasıl bulaşır? Şarbon enfeksiyonu, hasta hayvanlardan insanlara bulaşan bir hastalıktır. Bu bulaş direkt veya dolaylı yollarla olabilmektedir. Hasta veya enfekte olmuş hayvanların kılı, derileri, postu ve kemiklerinin sanayi fabrikalarında işlenirken etkenin bulaşması söz konusu olabilmektedir. Bakteriye deri yolu ile temas edildiğinde deri şarbonu veya bakterinin solunması durumunda ise akciğer şarbonu gelişebilmektedir. Gelişmiş ülkelerde hastalığın görülmesi genelde hastalığın görülebildiği ülkelerden ithal edilen hayvansal ürünlerin işlenmesi sırasında gelişen bulaştan kaynaklanmaktadır. Bir diğer bulaş yolu ise enfekte olmuş hayvanlarla direkt temas halinde olanlardır. Hayvanların kesimi sırasında ve daha sonrasında yenilmesi durumunda bulaş gerçekleşmektedir. Bu bulaş tipinde hem temas nedeni ile deri şarbonu hem de besin olarak tüketilmesinden dolayı gastrointestinal şarbon gelişebilir. Ülkemizde sıklıkla deri şarbonu görülmektedir. Bu durumda enfekte hayvanlarla temas sıklığı nedeni ile kasap, veteriner doktorlar çobanlar, mezbahada çalışanlar, dericilik işiyle uğraşan kişiler risk altındaki meslek gruplarındandır. Şarbon hastalığı, insandan insana geçiş gösterebilen bir hastalık değildir. Hastalık her yaş grubunda eşit riskte görülebilmektedir. 

Şarbon Belirtileri Nelerdir?

Şarbon belirtileri, hastalığın bulaşının olma şekline göre oluşmaktadır. Temelde üç tip klinik görünüme sahiptir. Bunlar deri şarbonu, akciğer şarbonu, gastrointestinal şarbonudur. Deri şarbonu belirtileri bulaştan sonra genelde ortalama dördüncü günde görülmeye başlamaktadır. Belirtiler genelde yüzde, boyunda, ensede, ellerde, bileklerde ve kollarda oluşmaktadır. Deri şarbonunda yaralar meydana gelmektedir. Bu yaralar genelde ilk temas sonrası kaşınır ve yanar. Daha sonra küçük, ağrısız, deri seviyesinde bir koyu leke halini alır. Birkaç gün sonra içi su dolu lezyonlar(yara) oluşmaya başlar. Bu lezyonların çevresinde kızarıklık ve ödem vardır. Gün geçtikçe bu içi su dolu kesecikler koyu renk almaya başlar. Lezyonların içerisindeki sıvı koyulaşır. Yara yerindeki hücreler ölmeye başlar, yaranın ortası çöker ve içi sıvı dolu olan keseler patlar. Bu yaralar küçük boyutlarda ise iz bırakmadan düzelebilirler. Deri şarbonu genelde kendi kendine gerileyen bir hastalıktır. Ancak tedavi edilmeyen olgularda ölüm oranı %20 ‘i bulmaktadır. Tedavilerle bu ölüm oranı %1’in altına inmiştir. Akciğer şarbonunda bulaştan 4 gün sonra belirtiler oluşmaya başlar. Başta hafif ateş yükselmesi, yorgunluk, kas ağrıları, baş ağrısı gibi hafif belirtiler görülürken zaman geçtikçe yüksek ateş, çarpıntı, öksürük, nefes darlığı, aşırı terleme, bilinç bozuklukları gibi belirtiler görülür. Akciğer şarbonu maalesef genelde öldürücüdür. Gastrointestinal şarbonda belirtiler bulaştan sonra yaklaşık beş gün sonra ortaya çıkmaktadır. Hastalarda bulantı, kusma, kanlı dışkılama, ishal, kanlı kusma gibi belirtiler görülmektedir. Gastrointestinal şarbon tedaviye rağmen ölümlerin görüldüğü bir diğer şarbon tipidir.

Şarbon Hastalığının Tedavisi Nedir?

Şarbon tedavisi antibiyotik ilaç verilmesidir. Ülkemizde sık görülen bir hastalık olmasa da ölüm oranı yüksek bir hastalık olduğundan tüketilen etlerin güvenilirliğine dikkat etmekte fayda vardır.