Gastrointestinal Nöroendokrin tümörler, endoskopik işlemler sırasında tesadüfen bulunabilen tümörlerdir. Nöroendokrin tümörler (NET), Gastrointestinal sistemde enterokromaffin gibi hücrelerden kaynaklı olarak sık görülebilmektedir. Daha çok ince bağırsak ve pankreasta oluşur. Buna ek olarak timus, primeri ve akciğerde de bu tümörler tespit edilmektedir. Kısaca GEP-NET olarak adlandırılır. Peki, GEP-NET’ler ile ilgili doğru ve yanlış bilgiler nelerdir? Önce doğruları, sonrada yanlışları sıralarsak;
Nöroendokrin Hücreler Tüm Vücutta Bulunur - DOĞRU
Nöroendokrin hücrelerin çoğunluğu endokrin bezlerinde gruplanmış olarak bulunabilirler. Diğerleri de vücutta dağınık haldedir ve yayılmıştır. En çokta sindirim kanalında bulunabilirler. Bu tümörler en çok mide, pankreas, ince ve kalın bağırsak ve akciğerde bulunurlar. %76 oranında gastrointestinal sistematik içinde yer alırlar. %24 oranında ise akciğer bölgesinde kök bulurlar. Hastalığın sıklık durumu ülkeler arasında farklılıklar gösterebilmektedir. Kısaca NET olarak adlandırılan nöroendokrin tümörler, endokrin ve sinir hücreleri ile beraber gelişme ve artma yeteneğine sahip tümörlerdir.
Gastrointestinal Nöroendokrin Tümörler Nadir Tümörlerdir - DOĞRU
Kısaca GEP-NET diye de adlandırılan bu tümörlerde vaka sayısı oldukça azdır. Ortalama 100.000 tümör vakasından 2.4 kadarı GEP-NET’tir. Amerika’da ise bu sayı 35’tir. Genel ilerlemesi ve süreci yavaş olduğu için, birçok kişi bu tümöre sahip olup olmadığını bilmemektedir. Son yıllarda vaka sayısı artmıştır. Nedeni ise artık bu hastalık için daha iyi tanı koyma imkanlarının olmasıdır.
GEP-NET’lerin Fark Edilmesi Birkaç Yılı Bulabilir - DOĞRU
Hasta olanlarda bir sıkıntı ve belirti olmadığı için uzun süre fark edilmeyen tümörlerdir. Kritik bir hale geldiğinde belirti vermeye başlarlar. Belirti dediğimiz genel bir sıkıntı olabilen karın ağrısı olduğu için yani özel bir belirti olmadığı için, hastayı hastalığı tespit amaçlı testlere yöneltme durumu olmamaktadır. Bu nedenlerden dolayıdır ki, GEP-NET’ler ne zaman teşhis edilir diye düşünüldüğünde bunun cevabı 5-7 seneyi bile bulabilmektedir. Tanı anında da tipe göre değişse de %20-%50 aralığında tümör yayılmış olmaktadır.
GEP-NET’lerde Kilo Kaybı ve İshal Olur - DOĞRU
Normalde tümörün olduğu organa bağlı olarak tepkimeler değişebilmektedir. Ancak genel olarak Gastrointestinal Nöroendokrin tümörler dahilinde ishal durumu yaratacak salgılar mevcuttur. İshal durumu ağır olursa, buna bağlı olarakta su ve kilo kaybı oluşabilmektedir. Ancak bu belirtiler bazen nöroendokrin tümör içindir bazende bambaşka bir vakadan dolayı olabilmektedir. Bu durumun farkını teşhis etmekte zordur.
Kadınlarda Daha Çok Görülür - YANLIŞ
Bazı araştırmalarda GEP-NET durumuna erkeklerde kadınlardan daha sık rastlandığı ortaya çıkmıştır. Bazı araştırmalarda da tam tersi çıkmıştır. Genel olarak bakarsak kadın erkek diye ayırmak, birinde daha fazla çıkıyor demek doğru bir kanı değildir.
GEP-NET İçin Rutin Tarama Yapılmalıdır - YANLIŞ
Tek bir testle ile yapılacak kolaylıkta ise, güvenilir ise ve de hastayı zorlamayacak ise rutin tarama tümör tespiti için yararlıdır. Ancak GEP-NET için bu kriterler geçersizdir. Yani genel bir toplum taraması mümkün değildir. Ancak bazı yatkınlığı olan aileler de bu tarama yapılabilir. Özetle GEP-NET için rutin tarama yapılmalı mıdır sorusunun cevabı mümkün değildir olmaktadır.
GEP-NET Sadece Yaşlı Kişilerde Görülür - YANLIŞ
Diğer tümörlerde de olduğu gibi bu tümörde yaşlılarda daha fazla görülür. Ancak bu gençlerde görülmediği anlamına gelmez. Herhangi bir yaşta da apendiks tümör ve genetik nedenli geçişli NET’ler görülebilmektedir.
GEP-NET Olanlar Mutlaka Tedavi Almalıdır - YANLIŞ
